سیاه شدن سلول ملکه
سیاه شدن سلول ملکه یا شاخون یک بیماری ویروسی است که همراه با دو بیماری ویروسی دیگر در زمان دیگر در زمان ابتلای کلنی به نوزما و ضعیف شدن کلنی، شرایط برای فعالیت آن‌ها آماده می‌شود و باعث خسارت می‌شوند. این ویروس باعث آلودگی لارو ملکه می‌شود که پس از آلودگی، قهوه ای یا سیاه رنگ می‌شود و معمولاً لارو یا شفیره داخل این سلول‌ها می‌میرد.
رنگ شفیره بیمار در ابتدای آلودگی زرد روشن است و پوست سخت کیسه‌ای آن شبیه به بیماری لارو کیسه‌ای است. این بیماری در اوایل فصل شدت دارد در مناطقی که پرورش ملکه رایج است و تعدادی ملکه در یک کلنی پرورش داده می‌شود، شایع می‌باشد.
اگر ویروس عامل بیماری توسط زنبورهای کارگر خورده شود، تکثیر می‌یابد. این ویروس فقط در کلنی‌های آلوده به بیماری نوزما دیده می‌شود که دلیل آن ضعیف شدن کلنی مبتلا به نوزما و تکثیر اسپور نوزما در دستگاه گوارشی زنبورها و کاهش مقاومت در مقابل ویروس‌هاست.
برای کنترل این بیماری مانند بیماری‌های دیگر ویروسی بهترین راه، پیشگیری از شیوع بیماری در زنبورستان با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی است تا انتقال ویروس از کلنی آلوده به کلنی‌های دیگر محدود شود. حذف کلنی‌های آلوده و ضد عفونی کردن آن‌ها باعث جلوگیری از سرایت این بیماری می‌شود.
جلوگیری از تبادل قاب‌های عسل و نوزاد از کلنی‌های مشکوک به کلنی‌های سالم و نیز توجه به عدم کاربرد وسایل کار زنبورداری میان کلنی‌های سالم و کلنی‌های مشکوک می‌تواند از همه گیر شدن این بیماری‌های در زنبورستان جلوگیری کند. در ضمن کنترل بیماری نوزما به طور غیر مستقیم باعث مقاومت کلنی‌ها به ویروس‌ها و کاهش خسارت آن‌ها می‌شود.
منبع : پرورش ملکه زنبور عسل ( دکتر غلامحسین طهماسبی )